Osocze bogatopłytkowe, czyli w skrócie PRP (Platellet Rich Plasma), już jakiś czas temu znalazło swoje zastosowanie w medycynie regeneracyjnej, a teraz tylko utwierdza w nim już swoją pozycję jako sprawdzony środek leczniczy. Ponadto z biegiem lat i doświadczenia klinicznego zaczęto dostrzegać coraz więcej potencjalnych korzyści wynikających z jego zastosowania i tym samym wprowadzano jego użycie na nowe pola medycyny – warto nadmienić, że z dobrymi efektami, jeśli korzystamy z wysokiej jakości zestawów do jego pozyskiwania i preparatyki, czyli inaczej obróbki.

Jak działa osocze bogatopłytkowe?

Zacznijmy od wyjaśnienia mechanizmu działania osocza bogatopłytkowego, to łatwiej nam będzie później przedstawić jego zastosowanie w poszczególnych działach medycyny. Płytki krwi, są składnikiem krwi służącym do naprawy ewentualnych uszkodzeń powstałych w ciele człowieka. Podczas urazu lub wynaczynienia krwi dochodzi do agregacji płytek w takim miejscu i w rezultacie ich aktywacji poprzez kontakt z macierzą międzykomórkową. Co to daje? Płytki krwi przechodzą z dość krótkotrwały stan aktywacji, podczas którego uwalniają między innymi szereg czynników wzrostu odpowiedzialnych za dalszą naprawę tkanek. To one w ten sposób dają pierwszy impuls do regeneracji. Do tych czynników wzrostu można między innymi zaliczyć trzy izomery (odmiany) PDGF (AA, BB, AB), TGF-B1, TGF-B2, VEGF i EGF. Ponadto w skład prawidłowo przygotowanego osocza bogatopłytkowego wchodzą również białka odpowiedzialne za adhezję, czyli przyleganie komórkowe. Do nich zaliczyć możemy między innymi fibrynę, fibronektynę i vitronektynę – umożliwiają i usprawniają one proces aktywacji płytek krwi wraz z późniejszym uwolnieniem miejscowych czynników wzrostu. Jako, że jest to preparat pozyskiwany z krwi własnej pacjenta, eliminujemy ryzyko reakcji uczuleniowych i tym samym osocze bogatopłytkowe może być z powodzeniem podawane alergikom.

Cena osocza bogatopłytkowego wysokiej jakości

Jak wspomniałem wcześniej, aby uzyskać wysokiej jakości osocze bogatopłytkowe – PRP (a o takie nam chodzi), krew pacjenta należy pobrać w odpowiedniej ilości wynikającej z zapotrzebowania na ostateczny produkt leczniczy który jest tylko ułamkiem krwi pobranej. I tutaj przydatna jest znajomość ostatniej morfologii krwi pacjenta, tak więc dobrze jeśli pacjent taki wynik posiada (nie musi on być oczywiście z dnia zabiegu, ale w miarę aktualny dający nam wgląd w stan hematologiczny pacjenta – optymalnym byłby wynik przynajmniej wykonany w przeciągu ostatniego roku). Jak już znamy szacunkowo ilość płytek w mililitrze krwi pacjenta, to możemy wstępnie ocenić ilość preparatu jaki możemy z niej uzyskać, ponieważ aby w ogólne móc mówić o osoczu bogatopłytkowym, to taki ostateczny preparat musi posiadać przynajmniej milion płytek na mililitr. Oczywiście podczas preparatyki staramy się preparat nieco bardziej zagęścić niż jest to konieczne, gdyż lepiej jest uzyskać trochę mniej, ale bardziej wartościowego PRP. Ułatwia, a właściwie umożliwia nam to korzystanie ze specjalnych zestawów do pozyskiwania osocza bogatopłytkowego oraz odpowiedniej aparatury do późniejszej jego obróbki, jak np. wirówka horyzontalna (czyli taka w której pojemniki ułożone są równolegle do podłoża) gwarantująca prawidłowy rozkład sił podczas wirowania i tym samym lepszą separację frakcji bogatopłytkowej i bardziej wartościowy preparat. I tutaj nie ma co oszczędzać, gdyż wszystkie oszczędności odbijają się właśnie na późniejszej jakości osocza bogatopłytkowego. Czy to słabej jakości zestaw, składający się zazwyczaj ze zwykłych probówek laboratoryjnych, czy zastosowanie nieodpowiedniej wirówki (np. laboratoryjnej czyli kątowej), potrafią mieć olbrzymie znaczenie w jakości uzyskanego PRP. Biorąc pod uwagę koszt całej procedury, konieczność pobrania krwi i poddania się zabiegowi, warto mieć pewność, że nie wydajemy pieniędzy w błoto i oszczędność kilku złotych może nam wyjść bokiem (taki preparat nie zadziała tak jakbyśmy sobie tego życzyli, lub w ogóle nie odniesiemy z niego korzyści). Tak drodzy Panowie i Panie, dobrej jakości osocze bogatopłytkowe jest z zasady dość kosztowne, co wynika z ceny zestawu i sprzętu. W różnych częściach Polski te ceny plasują się na różnym poziomie, jednak jak dla mnie cena poniżej 700zł jest już nieco podejrzana i kazałaby mi się zastanowić, czy to co mam zamiar sobie podać jest rzeczywiście tym o co nam chodzi. Skąd wynika ta „magiczna bariera” 700zł? Jak już wspomniałem – koszt dedykowanego zestawu (lekarz na pewno będzie chciał się nim pochwalić jeśli używa dobrego), koszt sprzętu, koszty gabinetu wchodzą w jej skład, i nie zapominajmy również, że nikt nie lubi pracować za darmo, dlatego lekarz wykonujący zabieg musi coś jeszcze na tym zarobić, i proszę mi wierzyć, że nikt z tej ostatniej części rezygnować nie będzie, tak więc wszelkie oszczędności czynione będą na innym polu. Jakim, to już się pewnie sami Państwo domyślają.

Zastosowania osocza bogatopłytkowego

Powracając do tematu wykorzystania osocza bogatopłytkowego. Ma ono wiele zastosowań w różnych działach medycyny, które postaram się pokrótce przedstawić.

Stomatologia i ortopedia

Pierwotnie PRP wykorzystywano w stomatologii i ortopedii do leczenia ubytków kostnych. Z czasem zaczęto dostrzegać jego potencjał również w leczeniu innych przypadłości. Wielopotencjalność osocza bogatopłytkowego umożliwia nam jego wykorzystywanie na wielu polach. I tak w medycynie regeneracyjnej, czy ortopedii, wykorzystuje się je do leczenia m.in. choroby zwyrodnieniowej stawów (poprzez wpływ na regenerację struktur wewnątrzstawowych), zaburzeń zrostu kostnego lub stawów rzekomych, pourazowych uszkodzeń mięśni, ścięgien i więzadeł. Świetnie odnajduje się ono w leczeniu szerokiej gamy tendinopatii jak łokieć tenisisty, łokieć golfisty, Achillodynia (czyli bóle ścięgna Achillesa), kolano skoczka, uszkodzenia stożka rotatorów, czy ostróg piętowych wynikających z patologii rozcięgna podeszwowego. Jak sami Państwo widzą za pomocą osocza bogatopłytkowego jesteśmy w stanie skutecznie leczyć wiele chorób dotykających znaczną część społeczeństwa.

Chirurgia ogólna

Chirurgia ogólna również nie pozostała w tyle i zaczęła korzystać z dobroci PRP w leczeniu uciążliwych i trudnych klinicznie schorzeń. Za pomocą iniekcji osocza bogatopłytkowego wspomagamy leczenie trudno gojących się ran i owrzodzeń, czy to na tle naczyniowym, urazowym czy cukrzycowym – bardzo często z dobrym efektem. Czynione są również próby leczenia chorób uciskowych nerwów obwodowych jak np. zespół cieśni nadgarstka, zwłaszcza u pacjent, którzy nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego lub nie akceptują ewentualnych działań ubocznych operacji (jak bóle podporowe).

Medycyna estetyczna

Kolejnym działem medycyny, który szerokich wachlarzem zagarnął osocze bogatopłytkowe jest oczywiście medycyna estetyczna. Tzw. wampirzy lifting, stosowany przez miliony osób na całym świecie, rozsławiony przez celebrytów, jako przepis na wieczną młodość skóry, jest tego świetnych przykładem. Podczas takiego zabiegu podajemy śródskórnie preparat osocza bogatopłytkowego, aby uwolnione z niego czynniki wzrostu zapoczątkowały proces odbudowy zniszczonych lub zanikłych włókien kolagenu, elastyny i fibroblastów oraz proces tworzenia nowych naczyń krwionośnych, wpływając na dalsze przedłużenie działania zabiegu o wzrost własnego potencjału skóry do procesów odnowczych. Efekty wampirzego liftingu może nie są tak spektakularne i natychmiastowe, jak w przypadku innych zabiegów estetycznych (jak chociażby botoks czy kwas hialuronowy), ale trwają one znacznie dłużej i służą bardziej zapobiegawczo, czyniąc skórę jędrniejszą, prawidłowo nawilżoną. Drobne zmarszczki ulegają redukcji. Ponadto leczenie PRP pozytywnie wpływa na leczenie blizn potrądzikowych czy pooperacyjnych i pourazowych, jak również stosowane jest w leczeniu rozstępów skórnych. Kolejnym częstym problemem zgłaszanym przez pacjentów, w którym może pomóc PRP, są tzw. cienie pod oczami nadające twarzy zmęczony wygląd. Kilka zabiegów ostrzyknięcia okolicy powiek może ten objaw zniwelować.

Leczenie łysienia

Osobnym zagadnieniem w moim mniemaniu jest leczenie łysienia za pomocą osocza bogatopłytkowego, gdyż jest to zabieg z pogranicza medycyny estetycznej. Często jest to problem stricte medyczny, wywołany działaniem niepożądanym przyjmowanych przez pacjenta leków (np. Izotek), lub jego chorobami przewlekłymi. Pociążowe wypadanie lub obniżenie jakości włosów może również być skutecznie leczone za pomocą PRP. Zabiegi te wykonujemy również w przypadku łysienia androgenowego z dobrym efektem leczniczym. W przypadku łysienia plackowatego również niekiedy stosuje się terapie osoczem bogatopłytkowym (czasem w połączeniu z innymi lekami, ale to temat na osobny artykuł), niestety efekty leczenia są mniejsze z uwagi na agresywny charakter choroby (i właśnie dlatego dobrze jest dodać do terapii inne leki wspomniane wcześniej).
Jak wynika z powyższego artykułu działanie i zastosowanie osocza bogatopłytkowego jest szerokie i bardzo obiecujące. Wielu pacjentów może odnieść wymierne korzyści z takiego leczenia i w moim mniemaniu, na podstawie mojego doświadczenia klinicznego i dostępnych badań naukowych, jest ono warte swojej ceny i poświęconego czasu.

lek. Kamil Jaszczyszyn