Każdy z nas chciałby trafić w dobre ręce i do bezpiecznego gabinetu, zwłaszcza idąc do gabinetu prywatnego. Placówki publiczne podlegają restrykcyjnym normom, które muszą spełnić i są one regularnie sprawdzanie. Niestety patrząc na rynek prywatnych usług medycznych nie zawsze normy te są do końca spełniane lub istnieją wyłącznie na papierze. A przecież bezpieczeństwo to podstawa wszelkich zabiegów medycznych i z całą pewnością nie może być ono lekceważone, aby w najgorszym przypadku nie doszło do tragedii. Taka moja mała dewiza życiowa – miej nadzieję na najlepsze, przygotuj się na najgorsze. Ale jako zwykły pacjent, niemający styczności na co dzień z medycyną kontaktu, nie zawsze ma się odpowiednią wiedzę, która pozwoli aby w odpowiednim momencie zapaliła się lampka ostrzegawcza, że coś jest nie tak jak być powinno. Dlatego w trosce o dobro pacjentów podam kilka przydatnym rad pozwalających ustrzec się przed gabinetami lub osobami nie do końca właściwie postępującymi.

1. Pierwsze wrażenie – czy po gabinecie nie walają się zużyte środki opatrunkowe, igły, gaziki itp. Czy personel ma na sobie czysty, medyczny uniform, najlepiej z krótkim rękawem, co pozwoli uniknąć wycierania wszystkiego dokoła mankietem.
2. Kompetencje – jeśli zamierzasz poddać się zabiegowi z naruszeniem ciągłości tkanek upewnij się, że osoba wykonująca zabieg jest lekarzem. Oczywiście kosmetyczki wykonują nie do końca legalnie takie zabiegi. Podczas procesu nauczania nie nabywają one odpowiedniej szczegółowej wiedzy anatomicznej pozwalającej uniknąć powikłań. Należy pamiętać, że powikłanie może zdarzyć się każdemu, ale wykwalifikowany lekarz ma znacznie mniejsze ryzyko jego spowodowania, jak również w razie powikłania jest on w stanie je rozpoznać i podjąć odpowiednie kroki, aby zminimalizować jego skutki.
3. Aseptyka i antyseptyka – o uniformie już wspomniałem, to podstawa. Należy ponadto zwrócić uwagę jak często zmieniane są rękawiczki przez personel, czy używane są jałowe rękawice przy zabiegach tego wymagających. Kolejnym ważnym, często traktowanym luźno aspektem jest odpowiednia dezynfekcja rąk. Samo mycie nie wystarcza, pozwala ono tylko na zmycie widocznego brudu. Zwróć uwagę czy i jak często personel używa środków do dezynfekcji rąk. Równie ważne jest odpowiednie przygotowanie pola zabiegowego – jeśli skóra, która ma zostać poddana zabiegowi nie jest dezynfekowana przed zabiegiem przynajmniej 2 razy, to powinno to zwrócić Twoją uwagę. Nie bój się zwrócić personelowi czy lekarzowi uwagi, chodzi o Twoje bezpieczeństwo. Zwróć ponadto uwagę czy w gabinecie znajdują się odpowiednie pojemniki na odpady zakaźne ostre, i osobne pojemniki na śmieci zakaźne i pozostałe (oznaczone kolorem czerwonym i niebieskim).
4. Odpowiednio zebrany wywiad – nieważne na jaki zabieg się przyszło, przed przystąpieniem do niego powinien być zebrany chociażby skrócony wywiad chorobowy dotyczący chorób przewlekłych, zakaźnych, zażywanych na stałe leków i w szczególności alergii. Bez tego nie ma mowy o jakimkolwiek bezpieczeństwie. Należy pamiętać, że lekarz w razie wątpliwości może i nawet powinien odstąpić od wykonania zabiegu, kiedy stwierdzi istotne przeciwwskazania do jego wykonania.
5. Jałowość – pamiętaj, że wszelkie preparaty, które podaje się w gabinecie powinny być otwarte na Twoich oczach, aby mieć pewność, że są one sterylne. Niestety słyszałem o praktykach dzielenia ampułkostrzykawek na kilka pacjentek, bądź używania nici, które były już wcześniej rozpakowane. Jak myślicie, dlaczego nici PDO oferowane są w pakietach zawierających kilka sztuk? Gdyż tak właśnie są one pakowane i sterylizowane! Wszelkie materiały powinny być zużyte podczas tego samego zabiegu lub w razie pozostawienia np. 1 czy 2 nici z pakietu powinny być one zutylizowane, gdyż straciły już swoją sterylność i użycie ich w późniejszym terminie znacząco zwiększa ryzyko infekcji. Jeśli w pakiecie umieszczone są naklejki z numerem serii i datą ważności (w większości produktów stosuje się tą praktykę) to powinny być one załączone do dokumentacji pacjenta.
6. Zestaw przeciwwstrząsowy – bezwzględnym wymogiem kontrolowanym przez odpowiednie organy jest posiadanie zestawy przeciwwstrząsowego wyposażone w leki konieczne do leczenia ewentualnych stanów nagłych definitywnie lub do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego. Zwróć na to szczególną uwagę i nie bój się prosić o jego okazanie. Każdy lekarz mający taki zestaw i odrobinę zdrowego rozsądku powinien go bez problemu pokazać i nie traktować tego jako atak na jego osobę, a wyłącznie jako wyraz troski pacjenta o własne dobro. Pamiętaj – to może uratować Ci życie, więc nie należy tego bagatelizować! Niechlubną praktyką niestety nad wyraz często stosowaną jest pożyczanie sobie zestawu na czas kontroli. Jest to w moim mniemaniu wysoce naganne i powinno być surowo karane. To nie są środki czystości, tylko leki ratujące życie.

Równie ważna, jak posiadanie zestawu, jest oczywiście wiedza jak i kiedy go użyć. Bo po co mi gaśnica, skoro nie mam bladego pojęcia jak ją obsłużyć w sytuacji stresowej. Tutaj można zadać jedno proste pytanie lekarzowi aby sprawdzić, czy aby na pewno mamy do czynienia z osobą wykwalifikowaną (ostrzegam – część kolegów może się unieść honorem i obrazić, ale to świadczy już wyłącznie o nich).

– Co by Pan/Pani zrobił/-a w razie wystąpienia reakcji alergicznej podczas zabiegu?

– Prawidłowa odpowiedź nie jest zbyt skomplikowana, aczkolwiek może być różnie ujęta, więc proszę nie traktować tego co teraz napiszę jako regułkę do wyklepania z pamięci. Mianowicie w pierwszej kolejności należy przerwać ekspozycję na czynnik potencjalnie alergizujący. Potem należy zabezpieczyć najlepiej 2 dojścia dożylne (jedno jest akceptowalne, aczkolwiek od przybytku głowa nie boli) i podać leki – sterydy jak Corhydron, Dexaven SoluMedrol, leki przeciwhistaminowe jak np. Clemastin, płyny dożylnie, oraz w ciężkich przypadkach podanie adrenaliny domięśniowo czy leków rozkurczających oskrzela. W takim przypadku mądrym rozwiązaniem jest obserwacja pacjenta przez przynajmniej godzinę po zabiegu i jeśli nic nie wskazuje na dalszy rozwój reakcji można pacjenta wypuścić do domu z receptą na leki przeciwalergiczne i szczegółowymi wytycznymi na co ma zwracać uwagę i jak postępować. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy wezwać pogotowie ratunkowe w celu obserwacji i dalszego leczenia w warunkach Szpitalnego Oddziału Ratunkowego lub Izby Przyjęć. Wiem, wygląda to wszystko strasznie, ale takie sytuacje zdarzają się niezmiernie rzadko, co nie zmienia faktu, że należy być na nie przygotowanym.

1. Czy przed zabiegiem zostały odpowiednio wyjaśnione wszelkie kwestie z nim związane (najlepiej w formie pisemnej), jak przygotowanie do zabiegu, jego przebieg, możliwe powikłania i postępowanie pozabiegowe. Równie ważnym faktem jest, czy w razie rozwoju powikłania bądź jego podejrzenia podany jest kontakt do gabinetu, czy to w formie telefonicznej czy elektronicznej, aby móc wyjaśnić wszelkie wątpliwości i ustalić ewentualną kontrolę i dalsze postępowanie.

Myślę, że postępowanie według tych kilku prostych zasad pozwoli uniknąć Wam niepotrzebnych powikłań i nie narażać się na zbędne ryzyko. Przyjaciół w środowisku sobie tym artykułem zapewne nie pozyskam, ale dobro pacjenta jest ważniejsze.

Lek. Kamil Jaszczyszyn